FAQ – Karty charakterystyki (SDS)

Karta charakterystyki (ang. SDS – Safety Data Sheet) to dokument zawierający kompleksowe informacje o substancji lub mieszaninie chemicznej, jej zagrożeniach, środkach ostrożności, zasadach bezpiecznego użytkowania, magazynowania oraz postępowania w sytuacjach awaryjnych. Jest ona kluczowym źródłem informacji dla użytkowników przemysłowych i zawodowych.

Karta SDS jest wymagana w przypadku:
– substancji i mieszanin zaklasyfikowanych jako stwarzająca zagrożenie,
– substancji SVHC (Substances of Very High Concern),
– substancji PBT/vPvB,
– na żądanie użytkownika zawodowego, nawet jeśli mieszanina nie została sklasyfikowana jako niebezpieczna.

Karta SDS składa się z 16 obowiązkowych sekcji, m.in.:
1. Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa
2. Identyfikacja zagrożeń
3. Skład/informacja o składnikach
4. Środki pierwszej pomocy
5. Postępowanie w przypadku pożaru
6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
7. Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie
8. Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej
9. Właściwości fizyczne i chemiczne
10. Stabilność i reaktywność
11. Informacje toksykologiczne
12. Informacje ekologiczne
13. Postępowanie z odpadami
14. Informacje dotyczące transportu
15. Informacje dotyczące przepisów prawnych
16. Inne informacje

Za przygotowanie SDS odpowiada producent, importer lub dystrybutor substancji lub mieszaniny. To na nich ciąży obowiązek zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami i aktualności wszystkich informacji zawartych w dokumencie.

Karta charakterystyki musi być zaktualizowana niezwłocznie:
– po zmianie klasyfikacji substancji lub mieszaniny,
– w przypadku zmiany składu,
– po wejściu w życie nowych przepisów,
– gdy pojawią się nowe informacje wpływające na ocenę ryzyka lub środki ostrożności.
Zaktualizowaną kartę należy dostarczyć wszystkim odbiorcom, którzy otrzymali produkt w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązuje nowy format SDS zgodny z rozporządzeniem (UE) 2020/878. Zmiany obejmują m.in.:
– obowiązek podania informacji o nanopostaciach,
– uwzględnienie substancji zaburzających gospodarkę hormonalną (ED),
– nadanie nowego brzmienia niektórych podsekcji oraz wyodrębnienie nowych podsekcji karty charakterystyki.

Wszystkie karty charakterystyki musiały zostać dostosowane do nowych wymogów do 1 stycznia 2023 r. Brak aktualizacji może skutkować sankcjami.

Dokument należy niezwłocznie poprawić. Można to zrobić samodzielnie lub zlecić profesjonalną weryfikację i aktualizację osobie kompetentnej lub firmie doradczej. Niedostosowana karta może prowadzić do kar finansowych, utraty kontraktów, a nawet zakazu wprowadzania produktów na rynek.

– Nieprawidłowa klasyfikacja chemiczna,
– brak lub błędne dane kontaktowe firmy,
– brak informacji o środkach ochrony indywidualnej,
– błędy językowe (np. w tłumaczeniu SDS),
– niezgodność z aktualnym formatem wymaganym przez przepisy.

Kod UFI (Unique Formula Identifier) musi znaleźć się na etykiecie mieszaniny stwarzającej zagrożenie. W karcie charakterystyki w sekcji 1.1. UFI obligatoryjnie umieszczany jest jedynie wówczas, gdy jest wprowadzany bez opakowania lub w przypadku zastosowania w przemyśle.

Zgodnie z art. 18 rozporządzenia CLP, identyfikator produktu dla mieszaniny powinien zawierać:
– nazwę handlową mieszaniny,
– dane identyfikujące wszystkie substancje, które decydują o jej klasyfikacji jako niebezpiecznej (np. toksyczność ostra, działanie rakotwórcze, mutagenność, działanie na rozrodczość, itp.).

Wymieniamy na etykiecie wszystkie nazwy niebezpiecznych substancji w mieszaninie, które decydują o zaklasyfikowaniu mieszaniny w kategoriach dotyczących ostrej toksyczności, działania żrącego na skórę lub poważnych uszkodzeń oczu, działania mutagennego na komórki rozrodcze, rakotwórczości, działania szkodliwego na rozrodczość, działania uczulającego na skórę lub drogi oddechowe, działania toksycznego na narządy docelowe (STOT) lub zagrożenia spowodowanego aspiracją.

Zgodnie z polskim prawem (Dz.U.2022.1816), za brak wymaganej SDS lub za dostarczenie niezaktualizowanej wersji grozi kara grzywny oraz ryzyko wycofania produktów z rynku. Karta musi być również zgodna z aktualnym formatem oraz zawierać informacje wymagane załącznikiem II do rozporządzenia REACH.

Tak. Zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH, karta charakterystyki musi być dostarczona w języku urzędowym kraju, do którego trafia produkt. W Polsce obowiązuje język polski. Niedozwolone jest przekazywanie wyłącznie wersji w języku angielskim.

Za jakość i poprawność językową karty odpowiada podmiot wprowadzający produkt na rynek – zazwyczaj producent, importer lub dystrybutor. Tłumaczenie powinno być wykonane przez osobę posiadającą wiedzę chemiczną i znajomość terminologii REACH/CLP, najlepiej przez tłumacza specjalistycznego.

Tak, karta charakterystyki może być wydana w kilku językach np. jeśli produkt trafia do różnych krajów UE. Każda wersja językowa musi zawierać identyczne informacje i być zgodna z lokalnymi przepisami.

W większości przypadków tak, ale obowiązki mogą się różnić w zależności od kraju docelowego. Zaleca się sprawdzenie lokalnych regulacji dotyczących dokumentacji chemicznej. W niektórych krajach (np. USA, Chiny, Turcja) obowiązują odrębne standardy SDS.

Jeśli produkt klasyfikowany jest jako niebezpieczny, zaleca się dostarczenie SDS również klientowi poza UE – nawet jeśli lokalne prawo tego nie wymaga. To dobra praktyka handlowa, zwiększająca bezpieczeństwo i wiarygodność firmy.

Tak – w USA obowiązuje system GHS, ale SDS przygotowuje się według OSHA (Occupational Safety and Health Administration). Układ sekcji jest zbliżony do europejskiego, ale klasyfikacja zagrożeń i wymagania mogą się różnić.

Nie zawsze. Jeśli produkt jest wyrobem w rozumieniu przepisów REACH, nie ma obowiązku tworzenia SDS, o ile nie zawiera substancji uwalnianych w sposób zamierzony lub nie zawiera SVHC >0,1%.
Jeśli jednak produkt zawiera np. klej, tusz, płyn lub baterię litową – może być zaklasyfikowany jako mieszanina lub wymagać dokumentacji.

Tak. Niektóre firmy tworzą karty charakterystyki także dla produktów nieobjętych obowiązkiem, aby ułatwić obrót, eksport lub przejść wewnętrzne procedury oceny ryzyka u klienta.

Tak – w przypadku zaktualizowanej wersji karty charakterystyki datę sporządzenia, oznaczoną w następujący sposób: »Aktualizacja: (data)« oraz inne informacje na temat zmienionej wersji, takie jak numer wersji, numer aktualizacji lub datę zmiany wersji umieszcza się na pierwszej stronie.

Nie – karta charakterystyki nie musi być podpisana fizycznie ani elektronicznie. Jednak powinna zawierać dane podmiotu odpowiedzialnego i osobę do kontaktu w razie pytań technicznych.

Tak, dopuszczalne jest przekazywanie SDS w wersji elektronicznej, np. e-mailem lub za pośrednictwem platformy klienta. Ważne, aby odbiorca mógł ją łatwo pobrać i otworzyć, bez potrzeby rejestracji lub opłat.